5 NGUYÊN TẮC CẦN BIẾT TRONG NUÔI TÔM QUẢNG CANH & QUẢNG CANH CẢI TIẾN

Hiện nay việc sử dụng thức ăn tự nhiên đang là xu thế của nuôi tôm quảng canh và quảng canh cải tiến, thế nhưng không phải ai cũng biết cách triển khai và thực hiện đúng cách dẫn đến kết quả không như mong đợi. 
 
Hiểu được điều đó bài viết 5 nguyên tắc nuôi tôm quảng canh và quảng canh cải tiến sử dụng 100% thức ăn tự nhiên này sẽ giúp người đọc bà con nuôi tôm hiểu rõ hơn những nguyên tắc bất di bất dịch cần phải biết khi triển khai.

Nguyên tắc 1: Bờ vuông không được mọi. 

Ảnh hưởng của mọi bờ

  • Mọi bờ làm biến động môi trường pH, kH làm cho tôm bị stress, dễ bị bệnh, mọi bờ cũng là một trong những nguyên nhân làm đốm trắng lây lan và biến động môi trường nuôi.
  • Mọi do không phơi đầm, cải tạo không sạch. Người nuôi tôm đã hơn 20 năm đất đai lão hóa nhiều năm, việc lão hóa đất đai cần phơi mặt đầm cho đất cứng để sạch mầm bệnh và làm nơi trú ngụ khi tôm lên kiếm thức ăn vào ban đêm. Ngoài ra, khi cải tạo ao nuôi không sạch hoặc không đảm bảo các điều kiện cần thiết thì rất dễ tồn lưu mầm bệnh, thuốc cá không hết cũng làm ảnh hưởng đến tỷ lệ đạt của tôm.
  • Mọi làm lây nhiễm mầm bệnh từ ao nuôi lân cận, hoặc những con cua di chuyển từ ao này sang ao kia cũng dễ lây lan mầm bệnh, làm tỷ lệ hao hụt trong ao nuôi cao. Con cua, tôm thường thích dòng chảy vì chúng sống trong nước theo tập quán tự nhiên có dòng chảy, nên nơi nào có dòng chảy do xì, mọi thì chúng sẽ di chuyển. Nếu môi trường ao nuôi khác nhiễm bệnh thì cua di chuyển theo dòng chảy, từ ao nuôi có mực nước thấp sang ao nuôi có mực nước cao cũng dễ làm lây lan mầm bệnh.
  • Mọi làm xì phèn. Nếu bên ao có mực nước cao chảy qua ao có mực nước thấp thì phèn sẽ theo đất đi qua theo làm tỷ lệ phèn cao, ảnh hưởng đến tôm, cua trong ao nuôi.

Giải pháp hết mọi bờ

  • Sáng cuốc làm kỹ bờ giáp ranh, nên dùng loại bạt 2 zem tấn bờ, về chi phí cả 2 bên cùng chia ra để nhẹ chi phí hơn, bạt bờ làm kỹ sẽ tránh được xì, mọi và tránh các nguồn bệnh có thể lây lan trong môi trường nước.
  • Nơi có nhiều mọi ta nên dùng bạt tấn trước khi đắp đất, làm bờ để tiết kiệm chi phí và đỡ tốn công sức sửa bờ nhiều lần, ảnh hưởng đến quá trình nuôi.

Nguyên tắc nuôi tôm không mọi bờ

Hình 1. Mô hình nuôi tôm sông trong ao STC A1 dùng bạt 2 zem tất bờ hết mọi bờ tại vuông Bác Sáu Cà Mau.

Nguyên tắc 2: Định kỳ phơi mặt đầm khô ráo, cải tạo sên vét cắt mầm bệnh.

Tầm quan trọng của việc phơi đầm, vuông tôm

  • Phơi đầm là một trong những bước quan trọng không thể thiếu trong kỹ thuật cải tạo ao nuôi quảng canh, quảng canh cải tiến. Môi trường đáy ao phải được cải tạo kỹ lưỡng và quản lý tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tôm sinh trưởng và phát triển trong quá trình nuôi. Phơi đầm giúp oxy hóa các chất hữu cơ, tiêu diệt mầm bệnh, giải phóng khí độc tích tụ trong nền đáy, phân hủy hoàn toàn chất thải, thuận lợi cho việc gây màu nước, phát triển nguồn thức ăn tự nhiên trong ao.

Nguyên tắc nuôi tôm quảng canh, quảng canh cải tiến

 Hình 2. Ao nuôi Mô hình Nuôi Tôm Sông Trong Ao STC A1 - Bác Sáu Cà Mau hàng tháng xả nước sên thủ công 10% diện tích đất.

  • Hiện nay, tình hình biến đổi khí hậu quá lớn làm mưa nắng thất thường, Đồng bằng Sông Cửu Long ngập nước, phù sa nhiều, nếu nuôi nhiều năm mà ít phơi đầm sẽ dẫn đến đất bị sa xuống, lão hóa, ngập úng chứa mầm bệnh tích tụ.

Giải pháp gây màu nước, phát triển nguồn thức ăn tự nhiên

  • Sử dụng chế phẩm sinh học như STC FLOCK trong quản lý môi trường phục hồi môi trường đất lảo hóa, tạo môi trường thuận lợi cho động vật phù du và thủy sản phát triển, gắn nuôi trồng thủy sản với bảo vệ môi trường.

Nguyên tắc nuôi tôm không mọi bờ

Hình 3. Năng tượng phơi khô gom đóng trước khi lấy nước Mô Hình Nuôi tôm sông trong ao STC A1 - Farm Tuấn Nghị Cà Mau 2020.

  • Giản cách thời gian nuôi giữa 2 vụ hay nuôi mật độ vừa phải hoặc nuôi ghép đối tượng khác như cua, tôm càng “làm con bảo hiểm” để có khoảng thời gian trống hoặc đất đai phục hồi nhằm tiêu diệt mầm bệnh và phục hồi môi trường nền đáy ao.
  • Phơi đầm, trục xới đất, đảo đất nhằm thúc đẩy quá trình oxy hóa giúp phân hủy chất hữu cơ và hạn chế mầm bệnh, cải tạo lại ao sẽ làm cho đất thoáng khí hơn (vì có những khu vực bị yếm khí do tích tụ H2S).
  • Định kỳ khoảng 15 ngày xả nước, phơi đầm 2 -3 ngày nếu như môi trường ao nuôi chưa ổn định hay lên rong nhiều hay thấy nước dơ, đáy ao dơ. Khi kết thúc vụ nuôi để tái tạo, phục hồi đất đai lão hóa bằng cách đảo đất, xới đất, sên vét tay, nếu dùng dùng máy móc hạn chế tối đa làm biến động môi trường lớn...

 

Nguyên tắc nuôi tôm quảng canh, quảng canh cải tiến

Hình chuyên gia môi sinh thu hoạch cua trên vuông tôm quảng canh ở Cà Mau.

Nguyên tắc 3: Duy trì  thức ăn tự nhiên - cá là thù địch.

Cách duy trì nguồn thức ăn tự nhiên

  • Sau khi đã gây được thức ăn tự nhiên bằng sản phẩm STC FLOCK. Chúng ta cần duy trì cho nguồn thức ăn tự nhiên luôn ở mật độ cao để tôm sử dụng, và theo thời gian nhu cầu thức ăn của tôm cũng tăng dần nên việc duy trì là luôn luôn cần thiết. Bên cạnh đó, các loài cá tạp có trong ao nuôi tôm cũng là nguyên nhân ảnh hưởng lớn đến mật độ của các loài thức ăn tự nhiên và cạnh tranh thù địch với tôm.

Giải pháp để hạn chế việc cá tạp làm gián đoạn nguồn thức ăn tự nhiên

  • Dùng lưới lọc khi lấy nước vào ao. 
  • Sau khi lấy nước vào ao 2-3 ngày tiến hành thuốc cá (saponin, dây thuốc cá,…).
  • Tấn bờ 2 bên thật kĩ, tránh lỗ mọi. 
  • Kiểm tra bờ ao kĩ nếu khi gặp mưa lớn.
  • Thuốc cá kĩ ngoài ao lắng (ao vèo) trước khi thay nước định kỳ vào ao nuôi.
  • Khi thấy cá con hiển thị nhiều trong ao như: cá lìm kìm, cá bạc đầu, cá sơn, cá chép, cá phi, cá chẽm, cá ngát…cần dùng dây thuốc cá thuốc làm thức ăn cho tôm, cua. Đối mô hình năng tượng tôm, tôm rừng sinh thái thông thường khoảng 2 tháng lượng cá này sinh sản nhiều và nên thuốc cá 1 lần.

Nguyên tắc nuôi tôm hạn chế cá tạp

Hình 5. Farm anh O ở Cà Mau xả nước thuốc cá trước khi thả tôm.

  • Ngoài ra, người nuôi cần sử dụng hệ men vi sinh STC FLOCK để gây và duy trì thức ăn tự nhiên, giúp đạt đầu con, đáy ao không dơ, tôm nhanh lớn. Định kỳ 10 ngày 1 gói STC FLOCK + 10kg OC THAIL sử dụng cho 1ha, liên tục trong vụ nuôi, khi tôm lớn dùng chợp bỏ STC FLOCK vào khoảng 10 chọp/ha cho ăn đến thu hoạch.

Nguyên tắc nuôi tôm quảng canh, quảng canh cải tiến

 Hình 6. STC FLOCK OC THAIL bao 10kg, gói 5kg - Gây và duy trì thức ăn tự nhiên, làm sạch đáy ao.

Nguyên tắc 4: Giá thể - nơi trú ẩn - ít làm biến động môi trường cho tôm.

Mô hình Tôm - Lúa, Tôm- Năng tượng hoặc Nuôi tôm trong Rừng Sinh Thái cây đước, mắm…. 

  • Hiện nay có nhiều mô hình nuôi tôm kết hợp cùng với các loài thực vật cũng mang lại năng suất rất cao như mô hình Tôm - Lúa, Tôm- Năng tượng hoặc Nuôi tôm trong Rừng Sinh Thái cây đước, mắm…. 
  • Khi kết hợp nuôi tôm cùng các loại thực vật nêu trên ở mật độ nuôi vừa phải giúp cho môi trường sinh thái trong ao phong phú, có nhiều nguồn dinh dưỡng, là giá thể để các chủng vi sinh có lợi phát triển, là nơi trú ẩn của tôm khi nắng nóng nhiệt độ cao, làm môi trường trong ao ít biến động, làm nguồn thức ăn tự nhiên phát triển và làm thức ăn cho tôm giúp tôm mau lớn.
  • Tuy nhiên khi dùng thuốc cho các loại cây trồng (lúa, năng tượng,…) bà con nên chọn các loại thuốc có nguồn gốc sinh học để ít ảnh hưởng đến tôm nuôi trong ao. 

Nguyên tắc nuôi tôm có giá thể

Hình 7. Nuôi tôm phân bổ hợp lý giá thể năng tượng làm nơi  trú ẩn cho tôm tại Cà Mau.

Giải pháp tạo giá thể làm nơi trú ẩn cho tôm

  • Sử dụng cỏ khô, năng tượng khô gom đóng, trà đước khô, trà mắm khô thả từng cụm xuống ao nuôi bình quân khoản 30-40% diện tích nhưng phân bố đều trong ao nuôi.
  • Kiểm tra lượng giá thể, thức ăn tự nhiên nếu hết cần bổ sung đồng thời định kỳ dùng STC FLOCK để gây và duy trì thức ăn tự nhiên, làm sạch đáy ao, cung cấp hệ dinh dưỡng làm thức ăn cho sự phát triển của tôm.
  • Cấp nước, tạt vôi, xả nước, diệt rong và sên vét... tất cả các công việc làm đều làm biến động môi trường, đều gây stress cho tôm, do đó cần làm theo khu vực, làm từ từ hạn chế giảm thiểu mức thấp nhất biến động môi trường, gây tôm tổn thương phòng ngừa tôm phát bệnh.

Nguyên tắc 5: Dòng chảy trong ao nuôi tôm liên tục.

Vai trò của dòng chảy liên tục trong ao nuôi tôm

  • Dòng chảy có vai trò rất quan trọng trong ao nuôi. Đối với các ao quảng canh, quảng canh cải tiến thì dòng chảy có được do nhiều yếu tố như: thủy triều, gió, bơm nước, quạt nước, xả cống,... nếu ao nuôi không có dòng chảy thì tôm sẽ chậm lớn, nước phân tầng, môi trường biến động, hệ vi sinh có lợi trong ao nuôi không phát triển tốt dẫn đến nhiều mầm bệnh kèm theo, khả năng thành công thấp.
  • Dòng chảy sẽ làm phục hồi đất đai lão hóa nhiều năm, chúng giúp phát triển các động vật phù du, với thức ăn tự nhiên này sẻ là chỉ thị môi trường ao nuôi, khi đó chúng ta thấy rằng môi trường sinh thái tự nhiên đã được phục hồi. 

Nguyên tắc nuôi tôm quảng canh, quảng canh cải tiến

Hình 8. Mô hình nuôi tôm sông trong ao STC A1 ứng dụng dòng chảy trong vuông anh Hai Bự tại Cà Mau.

Giải pháp tạo dòng chảy liên tục trong ao nuôi tôm

  • Tạo dòng chảy bằng cách sử dụng thêm hệ thống quạt nhẹ hoặc bơm nhẹ công suất 1.5hp để tạo ra dòng chảy vì dòng chảy giúp giảm hiện tượng phân tầng nhiệt trong ao, các yếu tố như: độ mặn, tảo, vi sinh vật, động vật phù du,... cũng phân tán đều trong ao. Dòng chảy cũng giúp tăng cường hoạt động của tôm, giúp tôm tăng sức đề kháng, tiêu hóa và hấp thụ thức ăn được tốt hơn, cung cấp nguồn oxy trong ao nuôi và góp phần giải phóng khí độc trong ao.

 Nguyên tắc nuôi tôm quảng canh, quảng canh cải tiến

Thu hoạch tôm tại Farm anh 2 Bự Cà Mau, nuôi theo mô hình nuôi tôm "Sông trong ao STC A1", tôm về size 18 con chưa đầy 3 tháng

  • Việc sử dụng bơm 1.5hp nếu vận hành liên tục hàng tháng tốn khoảng 1.5 triệu tiền điện tuy nhiên chúng ta không phải vận hành 24/24. Người nuôi nên vận hành khi thời điểm khắc nghiệt hay mưa nhiều, thời tiết bất lợi nắng nóng, đứng gió, thời điểm khắc nghiệt trong ngày vào các giờ sau: 2h sáng, 11h đến 13h trưa, và chiều từ 3h đến 18h. Nếu chúng ta vận hành theo thời điểm này có thể tiết kiệm giảm hơn 50% chi phí tiền điện hàng tháng. Ngoài ra, Để tăng dòng chảy cần tuân thủ nguyên tắc giảm tiết diện, giảm chiều cao cột nước, giảm các giá thể gây cản trở dòng chảy. Tốc độ dòng chảy càng mạnh thì càng tốt cho ao nuôi tôm, cá. Tham khảo thêm 3 nguyên tắc bất di bất dịch khi nuôi tôm, cá.

Kết luận và khuyến nghị

  • Hiện nay, việc nuôi tôm quảng canh và quảng canh cải tiến bằng thức ăn tự nhiên 100% phần nào đã trở nên khó khăn khi môi trường nước và khí hậu ngày càng khắc nghiệt. Trên đây là 5 nguyên tắc trong nuôi tôm quảng canh và quảng canh cải tiến mà Công ty chúng tôi đã nghiên cứu từ phòng RD, kết hợp trải nghiệm nghiệm thực tế các mô hình, đúc kết kinh nghiệm từ các kỹ sư, các hộ nuôi trong hơn 15 năm nay. Hy vọng rằng những nguyên tắc trên phần nào sẽ giúp bà con thành công trong phương pháp nuôi quảng canh, quảng canh cải tiến.
  • Chính phủ: Cần có chính sách hỗ trợ áp giá điện cho nông dân nuôi trồng thủy sản không những nuôi công nghệ cao lót bạt mà nên áp giá cho các hộ nuôi tôm ao đất lót bạt bờ, ao đất, ao nuôi quảng canh, quảng canh cải tiến. Việc sử dụng điện tạo ra dòng chảy ứng dụng vào nuôi tôm quản canh, quảng canh cải tiến sẽ đóng góp một phần nào giúp đất đai phục hồi sau thời gian nuôi dài và lão hóa, người nuôi tôm được mùa, ngành nuôi tôm nước nhà ngày càng bền vững và góp phần tăng sản lượng tôm sinh thái hữu cơ.
  • Để tìm hiểu thêm về qui trình nuôi và kỹ thuật nuôi tôm cá, ếch, lươn, bà con hãy truy cập website của công ty Etech STC: etechstc.com.

Viết bài: Ks. Nguyễn Phước Hậu, Ks. Lâm Thị Cẩm Tú

Chỉnh bản thảo: Ths. Trần Kim Ngoan

Duyệt nội dung: Ths. Lê Trung Thực

Từ khóa tham khảo thêm

  • 5 nguyên tắc trong nuôi tôm quảng canh và quảng canh cải tiến
  • dòng chảy ứng dụng vào nuôi tôm quản canh, quảng canh cải tiến
  • mô hình nuôi tôm  “sông trong ao STC A1”
  • giảm thiểu mức thấp nhất biến động môi trường

Đăng kí nhận tin