TẠI SAO NUÔI TÔM, CÁ CẦN BƠM TỐT VÀ AN TOÀN?

Hiện nay, có rất nhiều mô hình nuôi tôm mới được triển khai mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân, được áp dụng ở nhiều địa phương. Và cho dù lựa chọn mô hình nào thì trong ao nuôi tôm, người dân vẫn lo lắng về lượng lớn chất thải được bài tiết từ vật nuôi và thức ăn thừa tích tụ gây ảnh hưởng  nghiêm trọng đến môi trường nuôi. Để vận hành một ao tôm hiệu quả thì việc lựa chọn máy bơm nước cũng là việc hết sức quan trọng. Nếu lắp đúng bơm sẽ cấp nước được nhanh, tiết kiệm nhiều điện và an toàn trong quá trình nuôi tôm. Ở bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu đến bà con một số loại máy bơm thường sử dụng và cũng trả lời luôn cho câu hỏi tại sao trong nuôi tôm công nghiệp, nuôi cá cần chọn máy bơm tốt và an toàn?

PHÂN LOẠI BƠM

Theo nguyên lý hoạt động bơm chất lỏng chia ra 3 nhóm chính:

Bơm thể tích 

Việc hút và đẩy chất lỏng ra khỏi bơm nhờ sự thay đổi thể tích của không gian làm việc trong bơm[1]. Việc thay đổi này do chuyển động tịnh tiến (bơm pittông), chuyển động quay (bơm rôto).

Hình sơ đồ cấu tạo bơm pittông [1]

Bơm động lực

Việc hút và đẩy của chất lỏng ra khỏi bơm nhờ sự chuyển động quay tròn của các bơm, khi đó động năng cánh quạt truyền vào chất lỏng tạo năng lượng cho dòng lỏng [1]. Năng lượng truyền dạng lực ly tâm ta có bơm ly tâm, dạng lực đẩy cánh quạt ta có bơm hướng trục, dạng lực ma sát ta có bơm xoáy lốc.

Hình bơm ly tâm (hút syphon) công ty Etech STC.

Bơm khí động

Hút và đẩy chất lỏng nhờ vào sự thay đổi áp suất của dòng khí chuyển động trong bơm và tạo năng lượng cho dòng chảy [1] ta có bơm ejector hay thùng nén.

Hình sơ đồ bơm phun tia [1].

MỘT SỐ MÁY BƠM ĐƯỢC ỨNG DỤNG TRONG NÔNG NGHIỆP THỦY SẢN

Hiện nay, trên thị thường, máy bơm có khá nhiều chủng loại khác nhau của nhiều hãng nổi tiếng như Etech STC - Nhật,  Selton, Pentax (Ý), ... với rất nhiều mẫu mã, giá cả khác nhau tùy nhu cầu sử dụng của khách hàng. Nhưng để chọn mua cho mình một chiếc máy bơm tốt, phù hợp mục đích sử dụng, chạy êm, ít hao tốn điện không phải là điều dễ dàng.

Máy bơm lưu lượng - bơm ly tâm

Máy bơm lưu lượng thường có thiết kế nhỏ gọn, dễ lắp đặt và vận chuyển. Đường kính họng hút và họng xả lớn nên lưu lượng nước (m3/h) hút vào và xả ra lớn, giúp cho quá trình bơm nước vào vuông tôm nhanh hơn, tiết kiệm được thời gian và nhân công. Ngoài ra, loại máy bơm này dễ sử dụng, không yêu cầu kỹ thuật cao vì đa số các máy bơm lưu lượng đã tích hợp các chức năng tự động hóa.

Theo cấu tạo bơm Etech STC với trục bơm và phần đầu bơm được làm bằng thép không gỉ, sử dụng cho môi trường chịu ăn mòn cao, không bị nhiễm từ nên luôn giữ nguồn nước không bị ô nhiễm. Việc sử dụng loại máy này trong quá trình sản xuất đã đem lại rất nhiều lợi ích cho người nông dân, là một trong những sản phẩm hỗ trợ đắc lực cho việc cấp thoát nước, hệ thống bơm lọc cho các vuông nuôi tôm. Do làm từ thép không gỉ, chịu được độ ăn mòn cao nên kéo dài được tuổi thọ của máy bơm, ít tốn chi phí vì không phải thay đổi máy bơm thường xuyên.

Bơm lưu lượng (ly tâm) công ty Etech STC.

Ngoài việc chọn loại máy bơm phù hợp để làm việc với môi trường nước lợ, nước mặn thì việc chọn máy bơm còn phụ thuộc một số yếu tố khác như: Lưu lượng bơm, cột áp bơm, kiểu lắp đặt, cấu tạo bơm,  nguồn điện cấp… phù hợp sẽ đạt hiệu quả sử dụng cao nhất. Thông thường người dùng bơm nuôi tôm công nghệ cao, nuôi cá diện tích lớn cần thay nước nhiều và thường sử dụng bơm 114 mm, 168 mm, 250 mm, 315mm.., ngoài ra tùy vào quy mô nuôi mà có thể lắp đặt hệ thống phù hợp.

Bơm lùa

Đây là kiểu bơm dùng motor truyền động quay cánh quạt để đẩy hoặc hút nước nhờ vào tốc độ quay của cánh quạt và cách thiết kế bầu quạt.  Với loại này phụ thuộc vào lực motor mà ta có thiết kế bầu quạt hoặc cánh quạt phù hợp. Ưu điểm loại bơm này là bơm lưu lượng nước khá lớn thời gian bơm nhanh, tiết kiệm điện năng hoặc phù hợp thủy triều, con nước cần lấy nước. Tuy nhiên với khoảng cách bơm xa chúng ta cần chọn bơm lưu lượng thích hợp hơn.

Hình bơm lùa công ty Etech STC.

Bơm lube Panasonic - Su

Đây cũng là loại bơm ly tâm hoạt động dựa vào motor tạo động năng cánh quạt truyền vào nước làm nước lôi cuốn và hút ra ngoài, với loại bơm này sử dụng lube và dùng để hút nước dưới bạt - nước sương ao công nghệ cao, hoặc sử dụng bơm cho ao cá, ao nước nuôi quy mô nhỏ cần lưu lượng thấp, thời gian bơm lâu. Ngoài ra bơm này dễ bị rỉ sét hoặc lube dễ bị hư hỏng nếu quá trình bơm hết nước khô không hay.

Máy bơm chìm 

 Theo tình hình thực tế hiện nay, máy bơm chìm rất thích hợp với loại hình nuôi tôm quảng canh, quảng canh cải tiến và có thể nuôi ở mật độ 20 con/m2. Ngoài ra, loại bơm này được sử dụng bơm nước cấp, bơm nước ao vèo, với quy mô nuôi vừa và nhỏ.  Việc sử dụng bơm chìm giúp giảm chi phí rất nhiều như: mua máy với giá thành rẻ (rẻ hơn gấp đôi so với motor điện), tiết kiệm điện năng, tiết kiệm được tiền đầu tư dây điện hay dòng điện 3 pha. Do máy bơm chìm có công suất thấp nên không đòi hỏi kéo dây có tiết diện lớn khi ra đầm nuôi. Và loại máy bơm này được đặt ngay dưới nước trong suốt vụ nuôi nên không cần khâu bảo quản do thời tiết mưa nắng, chỉ cần bật công tắt là máy có thể khởi động ngay. 

Hình bơm chìm tại Farm chú 2.

Ngoài ra, mô hình này còn hạn chế được sự hao phí điện năng trong quá trình truyền tải trên đường dây, tiết kiệm được một khoản lớn chi phí cho trang thiết bị cung cấp oxy như: cánh quạt, láp sắt, mô-tơ điện…Nếu tính cả vụ nuôi thì mô hình này sẽ tiết kiệm cho người dân một khoản chi phí khá lớn, từ đó thu nhập sẽ tăng lên. Đồng thời, sử dụng bơm chìm không tốn công bảo quản, chăm sóc trong quá trình sử dụng.

TẠO SAO NUÔI TÔM CẦN BƠM TỐT VÀ AN TOÀN?

Bơm tốt sẽ bơm nhanh, tiết kiệm điện, tiết kiệm công sức

Khi nuôi tôm, nếu chúng ta chọn được loại máy bơm tòa sẽ bơm được nhanh, giúp tiết kiệm điện rất nhiều trong quá trình nuôi và đỡ mất thời gian chờ đợi. Nhiều trường hợp, do sử dụng bơm chậm, người bơm nước phải chờ đợi thời gian lâu, nhất là về đêm, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Đôi khi ngủ quên, dẫn đến kết quả không như mong muốn, nước nhiều hơn hoặc ít hơn dự kiến, phải bơm lại, vừa tốn điện, vừa mất thời gian lại tốn công sức.

Chất lượng bơm kéo dài, ít hư hỏng, thời gian sửa chữa, chọn đúng loại bơm

Nếu chọn được máy bơm tốt thì máy bơm sẽ sử dụng được lâu hơn, tiết kiệm được chi phí sửa chữa, chi phí đi lại để sửa chữa. Bơm tốt ít hư hỏng, tiết kiệm chi phí trong quá trình sử dụng. Trong thực tế, việc máy bơm hư hỏng phải đem đi sửa chữa nhiều lần vừa mất nhiều thời gian lại mất nhiều công sức, nhiều lúc ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng ao tôm đang nuôi làm tôm bệnh vì không bơm nước kịp thời. Ngoài ra người sử dụng cần tìm hiểu kỹ môi trường hoặc mục đích sử dụng để chuyên gia tư vấn thích hợp cho công việc tránh tốn tiền lãng phí.

 Thêm vào đó, khi chúng ta chọn đúng nhà cung cấp, đặc biệt là những nhà cung cấp uy tín, có trách nhiệm và có kinh nghiệm lâu năm trong nghề thì ngoài việc đảm bảo các chế độ bảo hành còn có đội ngũ kỹ thuật có trình độ hướng dẫn sử dụng để đạt hiệu quả bơm cao nhất, tiết kiệm nhất.

 An toàn cho người nuôi tôm

Thành ngữ Việt Nam ta có câu: “Người còn thì của hãy còn” nên yếu tố an toàn cũng là yếu tố rất quan trọng trong nuôi tôm, đặc biệt là nuôi công nghệ cao. Hằng năm, trong nuôi tôm công nghiệp xuất hiện không ít những vụ việc rủi ro liên quan đến mạng người, mà một trong những yếu tố góp phần tạo nên những rủi ro đó không gì khác hơn mà chính là các máy móc, thiết bị mà chúng ta đang sử dụng trong ao nuôi hằng ngày. Chính vì vậy, để lựa chọn được một máy bơm an toàn cũng là việc rất quan trọng. 

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

Nói tóm lại, trên thị trường hiện nay, về nguồn gốc và giá thành của máy bơm rất đa dạng và phong phú. Cho nên việc chọn được máy bơm tốt, vừa an toàn vừa tiết kiệm chi phí, vừa giảm rủi ro trong nuôi tôm mà lại vừa phù hợp với khả năng tài chính của từng gia đình cũng không phải là một việc dễ dàng. Đồng thời chọn loại bơm phù hợp với mục đích sử dụng là rất quan trọng.  Chính vì thế, chúng ta hãy tìm hiểu thật kỹ trước khi mua, lựa chọn cho mình một máy bơm tốt, phù hợp túi tiền, đảm bảo an toàn và tiết kiệm chi phí, đúng mục đích sử dụng góp phần vào sự thành công cho một vụ nuôi  mới, một vụ mùa bội thu.

Tài liệu tham khảo: [1].Các hóa trình và thiết bị trong công nghiệp hóa chất và thực phẩm, tập 1 [Trần Hùng Dũng, Nguyễn Văn Lục, Hoàng Minh Nam, Vũ Bá Minh]

Đọc nhiều bài viết về quản lý ao nuôi tại: www.etechstc.com.